Τρίτη 1 Σεπτεμβρίου 2015

Ποιος ήταν ο πραγματικός Ροβινσώνας Κρούσος;



Στην οικονομική θεωρία χρησιμοποιούμε την οικονομία του Ροβινσώνα Κρούσου ως παράδειγμα μιας απλής οικονομίας. Ποιος όμως ήταν ο πραγματικός ήρωας του ομώνυμου έργου του Άγγλου συγγραφέα Daniel Defoe;


Ήταν ο Αλεξάντερ Σέλκιρκ, ένας Σκωτσέζος ναυτικός σε πειρατικό πλοίο. Η ειδικότητά του ήταν πλοηγός και η αποστολή τους ήταν να κουρσεύουν ισπανικά πλοία. Η οδύσσειά του ξεκίνησε το 1704, όταν το πειρατικό του πλοίο έφτασε στο Αρχιπέλαγος Χουάν Φερνάντες και αγκυροβόλησε σε ένα νησάκι κοντά στις ακτές της Χιλής. Τότε ο Σέλκιρκ διαφώνησε με τον καπετάνιο για το αξιόπλοο του σκάφους. Επειδή φοβόταν ότι το σαπιοκάραβό τους δεν θα άντεχε σε επόμενο ταξίδι και επειδή είχε έρθει σε ρήξη με τον καπετάνιο επέλεξε να μείνει στο νησί με λίγες προμήθειες. Πήρε λοιπόν μαζί του κάποια όπλα, λίγη ξηρά τροφή, καπνό και ρούμι και κατέβηκε από το πλοίο. Σχεδόν αμέσως άλλαξε γνώμη, αλλά κανείς δεν άκουγε τις ικεσίες του να επιστρέψουν για να τον παραλάβουν.... 

Αρχικά ίσως πίστευε ότι κάποιο διερχόμενο πλοίο θα τον έπαιρνε το πολύ σε μερικές εβδομάδες, αλλά τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως υπολόγιζε. Αναγκάστηκε να μείνει μόνος του στο νησί 4 χρόνια και 4 μήνες. Χάραζε την κάθε μέρα που περνούσε σε ένα δέντρο. Διάβαζε τη Βίβλο και κυνηγούσε αγριοκάτσικα στην αρχή για τροφή και μετά απλά και μόνο για να σκοτώνει την ώρα του. Συνεχώς είχε το νου του για διερχόμενα πλοία, αλλά τα ελάχιστα πλοία που έβλεπε είχαν ισπανική σημαία. Κάποια στιγμή μάλιστα χρειάστηκε να κρυφτεί μέσα στον κορμό ενός δέντρου όταν Ισπανοί ναυτικοί κατέβηκαν στο νησί για προμήθειες.... 
Τελικά ο Σέλκιρκ διασώθηκε τον Φεβρουάριο του 1707 όταν μια ομάδα πειρατών υπό την ηγεσία του καπετάνιου Woodes Rogers έφτασε στο νησί. Ο Σέλκιρκ είχε πλέον την κλασική εικόνα του ναυαγού που βλέπουμε στις ταινίες, δηλαδή μακριά μαλλιά και γενειάδα, ενώ από τη συγκίνηση αρχικά δεν μπορούσε ούτε να μιλήσει. Βοήθησε τον καπετάνιο να βρει σωστή τροφή για το πλήρωμα που υπέφερε από σκορβούτο και ο Ρότζερς του ανέθεσε τη διοίκηση ενός πλοίου με τον βαθμό του υποπλοίαρχου.
Ο Σκωτσέζος ναυαγός σύντομα έγινε διάσημος και αποτέλεσε έμπνευση για τον ήρωα του μυθιστορήματος του Ντάνιελ Ντεφόε το 1719, τον γνωστό σε όλους μας Ροβινσώνα Κρούσο. Πέθανε εν πλω, καθώς ξαναγύρισε στη θάλασσα, το 1721. Η σωρός του αναπαύθηκε στη θάλασσα της Δυτικής Αφρικής. Μετά από έρευνες βρέθηκαν στοιχεία που τεκμηριώνουν την παρουσία του στο νησί και το 1966 ονομάστηκε Ροβιονσώνα Κρούσο. Ειρωνεία. Αυτό δεν ήταν το όνομα του αληθινού πρωταγωνιστή, αλλά του λογοτεχνικού ήρωα! Το πλοίο του Σέλκιρκ, το οποίο εγκατέλειψε ως ακατάλληλο, βυθίστηκε κοντά στην Κολομβία. Ο καπετάνιος και όσα μέλη του πληρώματος σώθηκαν αιχμαλωτίστηκαν από τους Ισπανούς και φυλακίστηκαν κάτω από άθλιες συνθήκες στο Περού.